Είναι μικροσκοπικά ζουζούνια που προκαλούν μεγάλους μπελάδες
(Μέρος 1ο)
Ο ψύλλος (Ctenocephalides felis, Ctenocephalides canis) και το τσιμπούρι ή κρότωνας (Rhipicephalus sanguineus και άλλα) είναι από τα πιο γνωστά εξωπαράσιτα του σκύλου και της γάτας και βρίσκονται παντού!
Γράφει ο Gordon Baker, κτηνίατρος
Δυστυχώς, οι περισσότεροι κηδεμόνες κατοικιδίων έχουμε κάποια εμπειρία από τα εξωπαράσιτα αυτά.
- Τι είναι λοιπόν αυτά τα μικρά παράσιτα;
- Γιατί πρέπει να μας απασχολεί η παρουσία τους;
- Τι θα κάνουμε αν βρούμε εξωπαράσιτα στον σκύλο μας ή στη γάτα μας;
- Και αν δεν τα βρούμε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν;
Η σύντομη απάντηση είναι, ΝΑΙ πρέπει οπωσδήποτε να μας απασχολεί επειδή μας πίνουν το αίμα (στην κυριολεξία), μεταδίδουν αρρώστιες, προκαλούν αλλεργίες, στρεσάρουν το ζώο μας (και εμάς) και αν τα βρεις πρέπει να το πεις στον άνθρωπο που ξέρει κάτι παραπάνω για τα εξωπαράσιτα! Στην/Στον κτηνίατρό σας.
Μια αναλυτικότερη απάντηση ακολουθεί. Και ξεκινάει με τον ψύλλο!
Ο ψύλλος
Όνομα
Ctenocephalides felis (ο ψύλλος της γάτας) και Ctenocephalides canis (ο ψύλλος του σκύλου). Παραδόξως, ο ψύλλος της γάτας (C.felis) είναι αυτός που βρίσκουμε τις περισσότερες φορές και στον σκύλο και ο πιο σημαντικός ψύλλος για τον ίδιο τον άνθρωπο.1
Μέγεθος
Ο ψύλλος είναι μικροσκοπικός. Τα ενήλικα φτάνουν μέχρι 3,5 χιλιοστά περίπου ενώ τα αυγά έχουν μήκος μόλις 0,5 χιλιοστά, και είναι πάρα πολλά! Ο θηλυκός ψύλλος, αφού τραφεί με λίγο αίμα, αρχίζει να γεννάει και σε ένα μήνα θα έχει γεννήσει περίπου 700 αυγά!
Βιολογικός κύκλος
Για να φτάσει από αυγό σε ενήλικο, o ψύλλος περνάει από 4 στάδια μεταμόρφωσης και αυτός ο βιολογικός κύκλος διαρκεί από ημέρες ως και μήνες, ανάλογα με τις συνθήκες του περιβάλλοντος.
Η νύμφη του ψύλλου ανιχνεύει τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, τις αλλαγές στα επίπεδα CO2 και τις δονήσεις του χώρου. Όταν είναι κατάλληλες οι συνθήκες (παρουσία ζωντανού οργανισμού) περνάει το τελευταίο στάδιο της μεταμόρφωσης και γίνεται ενήλικος ψύλλος, έτοιμος για αίμα.2
Ο κίνδυνος
Ο ενήλικος ψύλλος πίνει αίμα, αναπαράγεται και προσπαθεί να περάσει τη ζωή του απαρατήρητος. Εν τω μεταξύ είναι υπεύθυνος για μια από τις πιο συχνές αλλεργίες στα κατοικίδια ζώα, την ΑΨΔ (αλλεργική από ψύλλους δερματίτιδα) και για τη μετάδοση του ενδοπαρασίτου Dipilydium caninum, από τα πιο κοινά «σκουλήκια» του σκύλου και της γάτας.
Όταν τσιμπάει ο ψύλλος και πίνει αίμα, μικρές ποσότητες από το σάλιο του εισχωρούν στην κυκλοφορία του αίματος. Η ΑΨΔ (αλλεργική από ψύλλους δερματίτιδα) είναι μια αλλεργική αντίδραση του ζώου που προκαλείται από τις πρωτεΐνες που περιέχονται στο σάλιο του ψύλλου. Το κυριότερο σύμπτωμα είναι ο έντονος κνησμός (φαγούρα) ο οποίος μπορεί να οδηγήσει και σε αυτοτραυματισμό, αλωπεκία (απώλεια τριχώματος) και μόλυνση της περιοχής.
Η ταινία D.caninum είναι ενδοπαράσιτο του λεπτού εντέρου του σκύλου και της γάτας και είναι από τα πιο γνωστά και συχνά εμφανιζόμενα «σκουλήκια». Τα κατοικίδια μολύνονται όταν καταπίνουν τους ψύλλους, στην προσπάθεια να τους απομακρύνουν από το σώμα τους. Ο ψύλλος πεθαίνει φυσικά, αλλά ταυτόχρονα μεταδίδει τη νύμφη της ταινίας που εκκολάπτεται στο έντερο του σκύλου ή της γάτας μας.
Εκτός από την αλλεργία και τη μετάδοση ενδοπαρασίτων, οι ψύλλοι προκαλούν και ψυχολογικό στρες στο ζώο το οποίο πολλές φορές συνοδεύεται από διαταραχές συμπεριφοράς και αλλοίωση της σχέσης του ζώου με τον ιδιοκτήτη. Ποιος θέλει να πάρει αγκαλιά τον σκύλο ή τη γάτα όταν μπορεί να έχει ψύλλους;
Αντιμετώπιση
Ευτυχώς, σήμερα υπάρχει πληθώρα προϊόντων για την αντιμετώπιση του ψύλλου. Καινοτόμες δραστικές ουσίες για το σκύλο και τη γάτα που διευκολύνουν τη λύση του προβλήματος.
Όμως, η σωστή αντιμετώπιση του εχθρού απαιτεί στρατηγική και γνώση του αντιπάλου. Στην προκειμένη περίπτωση η/ο κτηνίατρός σας είναι ο άνθρωπος που ξέρει καλά τον εχθρό και μπορεί να καταστρώσει το σχέδιο μάχης κατά των ψύλλων.
Η σωστή αντιμετώπιση του "εχθρού" απαιτεί στρατηγική και γνώση του αντιπάλου.
Η/Ο κτηνίατρος θα προτείνει την κατάλληλη αγωγή ανάλογα με το περιστατικό και θα σας δώσει χρήσιμες συμβουλές για τη σωστή χρήση των προϊόντων αλλά και για το περιβάλλον του ζώου και τη διαχείριση του περιστατικού.
Σε περίπτωση που τα κατοικίδιά σας έχουν ψύλλους, μην πανικοβληθείτε, μην δοκιμάσετε να λύσετε το πρόβλημα μόνοι σας και μην ζητήσετε τη γνώμη του γείτονα, εκτός αν είναι κτηνίατρος!
Ο ψύλλος λοιπόν, μπορεί να είναι μικρός, αλλά είναι ανθεκτικός και επικίνδυνος για την υγεία των ζώων και των ανθρώπων.
Στο επόμενο μέρος θα δούμε τι συμβαίνει με το άλλο κοινό εξωπαράσιτο, το τσιμπούρι!
1. https://www.sciencedirect.com/topics/immunology-and-microbiology/ctenocephalides-felis#:~:text=Cat%2520flea%2520(Ctenocephalides%2520felis),humans%2520and%2520many%2520domestic%2520animals.&text=This%2520ectoparasite%2520is%2520the%2520most,such%2520as%2520horses%2520or%2520goats.
2. https://animaldiversity.org/accounts/Ctenocephalides_felis/#b4900682e0238de65dc7bb0925c63350
