Γράφει ο Δρ. Χρήστος Καραγιάννης, Συμπεριφοριολόγος Κτηνίατρος, MSc, Dip. ECAWBM(BM), MRCVS, Πανευρωπαϊκά Αναγνωρισμένος Ειδικός Συμπεριφοριολόγος Κτηνίατρος, www.behaviour.gr.
Επιστημονικά Υπεύθυνος της Pets Pro Academy (www.petsproacademy.gr) και του Ελληνικού Ινστιτούτου Συμπεριφοράς & Εκπαίδευσης Σκύλου & Γάτας (www.dogtrainingschool.gr)
Οι σκύλοι μπορούν να εκδηλώσουν κάθε είδους συμπεριφορά, από την πιο ευχάριστη και γλυκιά μέχρι την πιο ενοχλητική, όπως όλοι μας δηλαδή.
Κάποιες από τις συμπεριφορές αυτές μπορεί να τις βρίσκουμε διασκεδαστικές, κάποιες να τις ανεχόμαστε και κάποιες άλλες να προσπαθούμε να τις αλλάξουμε. Πώς είμαστε σίγουροι όμως πότε μια συμπεριφορά του σκύλου μας αποτελεί πρόβλημα και πρέπει να ζητήσουμε βοήθεια;
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας είναι να προσπαθούμε πάντα να αξιολογούμε τη συμπεριφορά του σκύλου μας σύμφωνα με την οπτική του σκύλου μας και όχι με την ανθρώπινη, τη δική μας. Οι σκύλοι, ναι, έχουν εξελιχθεί χιλιάδες χρόνια μαζί με τον άνθρωπο και η εξέλιξη μας είναι παράλληλη, αλλά δεν είναι άνθρωποι, δε σκέφτονται ως άνθρωποι, δε δρουν ως άνθρωποι, γι’ αυτό και οποιαδήποτε προσπάθεια να εξηγήσουμε τη συμπεριφορά του σκύλου μας βάση της δική μας, μπορεί να αποβεί έως και καταστροφική για τη σχέση μας με τον σκύλο μας.
Για παράδειγμα, οι σκύλοι θέλουν να μασούν αντικείμενα, και ιδιαίτερα τα κουτάβια να εξερευνούν τον κόσμο με το στόμα τους. Αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα για το σκύλο, μιας και είναι μια φυσιολογική συμπεριφορά, αλλά μπορεί να με τους λάθος ανθρώπινους χειρισμούς η κουταβίσια αυτή συμπεριφορά να γίνει ενοχλητική συμπεριφορά από έναν ενήλικο σκύλο που ως συνήθεια πλέον χρησιμοποιεί το στόμα του.
Ακόμα και η επιθετική συμπεριφορά, τις περισσότερες φορές, είναι μια φυσιολογική αντίδραση για τον σκύλο, ο οποίος ψάχνει να βρει έναν τρόπο να προστατεύσει τον εαυτό του, να εκφράσει τον εκνευρισμό του ή να αποφύγει τον πόνο.
Πότε όμως μια συμπεριφορά αποτελεί πρόβλημα για τον σκύλο μας και πότε για μας;
Σίγουρα, η οπτική του καθένα μας είναι σημαντική και ένας σκύλος με την ίδια συμπεριφορά για κάποιον μπορεί να αποτελεί πρόβλημα, ενώ για κάποιον άλλον όχι. Για παράδειγμα, έχω δει αρκετούς σκύλους να πηδούν πάνω στους κηδεμόνες τους και πάνω στους επισκέπτες όταν μπαίνουν στο σπίτι. Σε κάποιους κηδεμόνες αυτό αρέσει, τους αρέσει να τους υποδέχεται με αυτόν τον τρόπο ο σκύλος τους όταν γυρίζουν από μια κοπιαστική μέρα στη δουλειά, ενώ κάποιοι άλλοι δυσανασχετούν. Το πρόβλημα με τη συμπεριφορά αυτή, προφανώς και δεν εντοπίζεται στον σκύλο, αλλά στο ποιες συμπεριφορές δέχεται η κοινωνία ως αποδεκτές και ποιες όχι. Μπορεί λοιπόν κάποιοι να μην έχουν πρόβλημα αν ο σκύλος τους πηδάει πάνω τους, μπορεί όμως να έχουν πρόβλημα όταν παραπονεθούν οι επισκέπτες τους. Η άποψη της κοινωνίας, λοιπόν, μετράει.
Γενικά, κάποιες συγκεκριμένες συμπεριφορές είναι πιο πιθανό να θεωρηθούν προβληματικές από τον άνθρωπο σε σχέση με άλλες. Μια πρόσφατη μελέτη στην Ιταλία (Pirrone et al., 2015) διαπίστωσε ότι οι τρεις πιο συχνές συμπεριφορές που οι άνθρωποι ήταν πιο πιθανό να τις θεωρήσουν προβληματικές είναι:
1) η επιθετική συμπεριφορά του σκύλου τους
προς τους άλλους σκύλους
2) οι αντιδράσεις του σκύλου τους στη βόλτα και
3) η δυσκολία του σκύλου τους να δεχτεί άγνωστους ανθρώπους.
Άλλες συμπεριφορές που περιγράφονται ως προβληματικές είναι η επιθετική συμπεριφορά προς τους κηδεμόνες του σκύλου, οι αντιδράσεις του σκύλου γύρω από το φαγητό του, τα παιχνίδια του, το να πηγαίνει τουαλέτα ο σκύλος μέσα στο σπίτι, το να δυσκολεύεται να μείνει μόνος του στο σπίτι κ.α. Ο βαθμός στον οποίο οι άνθρωποι αισθάνονται ότι μια συμπεριφορά είναι πρόβλημα συνδέεται τις περισσότερες φορές με το αν η συμπεριφορά αυτή τους επηρεάζει άμεσα ή όχι.
Η ίδια μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι οι άντρες με τις γυναίκες αντιμετωπίζουν την ίδια συμπεριφορά με διαφορετικό τρόπο. Για παράδειγμα, οι άνδρες είχαν περισσότερες πιθανότητες από τις γυναίκες να πουν ότι το να πηγαίνει τουαλέτα ο σκύλος τους στο σπίτι ήταν πρόβλημα. Αυτό, περιγράφει η μελέτη, μπορεί να συμβαίνει, διότι συνήθως οι άντρες είναι λιγότερο πρόθυμοι από τις γυναίκες να καθαρίσουν τις ακαθαρσίες του σκύλου τους και γι’ αυτούς αποτελεί μεγαλύτερο πρόβλημα.
Πότε όμως πρέπει να αναζητήσουμε βοήθεια για τη συμπεριφορά του σκύλου μας;
Κάθε φορά που κάποιος κινδυνεύει από τη συμπεριφορά του σκύλου μας, είτε είμαστε εμείς είτε κάποιος τρίτος πρέπει να ζητήσουμε βοήθεια από κάποιον ειδικό. Δεν πρέπει να περιμένουμε ο σκύλος μας πρώτα να δαγκώσει για να ζητήσουμε βοήθεια. Αν ο σκύλος μας γρυλλίζει, αν στη βόλτα γαυγίζει απειλητικά και τραβάει προς τους περαστικούς υπάρχει ο κίνδυνος να δαγκώσει. Εάν ο σκύλος μας έχει ήδη δαγκώσει είναι σίγουρα η ώρα για να απευθυνθούμε σε κάποιον εξειδικευμένο επαγγελματία στη συμπεριφορά των σκύλων.
Ο δεύτερος βασικός λόγος, για τον οποίο θα πρέπει να ζητήσουμε βοήθεια, είναι αν η ευζωία και η ποιότητα ζωής του σκύλου μας διαταράσσεται.
Ορισμένα προβλήματα συμπεριφοράς, όπως το να πηγαίνει ο σκύλος μας τουαλέτα μέσα στο σπίτι, ένας σκύλος ο οποίος έχει μάθει να κρατιέται και να περιμένει τη βόλτα του, μπορεί να έχουν παθολογική αιτία. Οι απότομες, επίσης, αλλαγές στη συμπεριφορά του σκύλου μας συνήθως έχουν ως αίτια παθολογικά προβλήματα που μπορεί να βασίζονται στον πόνο. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις η επίσκεψη στον κτηνίατρο μας, ακόμα και αν το πρόβλημα μοιάζει αμιγώς συμπεριφοράς, είναι το πρώτο βήμα που πρέπει να ακολουθήσουμε.
Και άλλες καταστάσεις όμως του σκύλου μας, εκτός από τις παραπάνω παθολογικές καταστάσεις, μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα ζωής του και πρέπει να τις αντιμετωπίσουμε. Όπως και σε εμάς τους ανθρώπους δεν αρκεί η σωματική μας υγεία να είναι καλή, να έχουμε για παράδειγμα καλές εξετάσεις αίματος, τεστ κοπώσεως κτλ., αλλά από την άλλη να αγχωνόμαστε να πάμε στη δουλειάς μας, να μην έχουμε φίλους και να μένουμε κλεισμένοι στο σπίτι όλη μέρα, να μην έχουμε, δηλαδή, καλή ψυχική υγεία. Όπως η δική μας ψυχική υγεία επηρεάζει τη γενικότερη υγεία και τη ζωή μας, έτσι και ένας σκύλος, ο οποίος αγχώνεται καθημερινά π.χ. με άγνωστους ανθρώπους ή σκύλους, με θορύβους, με το να μείνει μόνος του στο σπίτι, διαταράσσεται η ψυχική του υγεία η οποία μπορεί με τη σειρά της να επηρεάσει όχι μόνο τη σωματική του υγεία, αλλά και την ποιότητα ζωής του και την ευζωία του. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα συμπεριφοράς το σκύλου μας, άσχετα αν το πρόβλημα αυτό μας επηρεάζει ή όχι, γιατί μειώνει την ποιότητα ζωής του σκύλου μας και την ευζωία του.
Να θυμόμαστε όμως πάντα, πως οι σκύλοι δεν είναι τέλειοι, όπως τέλειοι δεν είμαστε και εμείς, και πολλές συμπεριφορές που μπορεί να υιοθετεί ο σκύλος μας, αλλά να μην τις βλέπουμε συχνά σε άλλους σκύλους, μπορεί να μην αποτελούν πρόβλημα ούτε για εμάς ούτε για τον σκύλο μας, απλά να είναι μια ιδιαίτερη συνήθεια του σκύλου μας.
Κάθε φορά που όμως κάτι θα μας ανησυχήσει, μη διστάσουμε να ζητήσουμε αμέσως βοήθεια.
Ανάλογα με τη συμπεριφορά που εκδηλώνει ο σκύλος μας, ίσως χρειαστεί να ξεκινήσουμε από τον κτηνίατρος μας ή να βρούμε έναν συμπεριφοριολόγο, ειδικό στη συμπεριφορά των σκύλων.
Πολλές φορές, ο κτηνίατρος μας θα μας παραπέμψει αυτός στο επόμενο βήμα που πρέπει να ακολουθήσετε.
Είτε εύκολο είτε δύσκολο το πρόβλημα συμπεριφοράς του σκύλου μας είναι πάντα προτιμότερο να αναζητήσουμε βοήθεια όσο πιο γρήγορα γίνεται έτσι ώστε το πρόβλημα να μην επιδεινωθεί, να προσφέρουμε στον σκύλο μας την καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής και στον εαυτό μας μια μακροχρόνια αρμονική σχέση με τον σκύλο μας.
www.petsproacademy.gr
Email: info@petsproacademy.gr | Τηλ: 211 800 11 11
Βιβλιογραφία:
Pirrone, F., Pierantoni, L., Mazzola, S. M., Vigo, D., & Albertini, M. (2015). Owner and animal factors predict the incidence of, and owner reaction toward, problematic behaviors in companion dogs. Journal of Veterinary Behavior: Clinical Applications and Research, 10(4), 295-301.
Σχετικές Δημοσιεύσεις:
Η σχέση του παιδιού με τον σκύλο, θεμελιώδης λίθος της Σχολής Εκπαίδευσης Σκύλων SmartDog!
Η σημασία της ρουτίνας στην καθημερινότητα ενός σκύλου
Βόλτα του σκύλου με λουρί, μία απολύτως ευχάριστη και ασφαλής διαδικασία!
Tug-of-war: Ένα ωφέλιμο παιχνίδι για τον σκύλο σου, αλλά χρειάζεται προσοχή!
Η σωστή εκτόνωση του σκύλου ως ένας σημαντικός παράγοντας ψυχικής ισορροπίας
